ZARYS HISTORII TURYSTYKI
Zarys rozwoju turystyki na świecie

Turystyka jest zjawiskiem znamiennym dla współczesnej historii i nowożytnego etapu rozwojowego ludzkości. Rozwój turystyki możliwy był bowiem dopiero wówczas, gdy ludzkość osiągnęła wyższy szczebel cywilizacji, której towarzyszył równoczesny postęp w wielu dziedzinach życia społecznego, kulturalnego i gospodarczego. Wielu teoretyków doszukuje się początków rozwoju turystyki w czasach starożytnych, jednakże turystyka jako zjawisko społeczne i gospodarcze pojawia się dopiero od XIX wieku. Złożyły się na to określone przyczyny.

Wiek XIX był okresem, kiedy ludzkość stanęła u progu nowoczesności, kiedy nagromadzona w wiekach poprzednich nauka, wiedza, rozwój myśli społecznej oraz kultury spowodowały rewolucyjne zmiany w poziomie sil wytwórczych, a w ich wyniku i stosunków produkcji. Te zaś przyczyniły się do zmian wielu dziedzin życia społecznego.

Wzrost tych zainteresowań powoduje stałe zwiększanie ruchu turystycznego, jak również chęć ukształtowania go we właściwych kierunkach oraz organizowania usług zabezpieczających wygodną podróż i pobyt.

Powstają pierwsze organizacje społeczne, grupujące miłośników zainteresowanych rozwojem turystyki, w celu nadania jej właściwych kierunków poznawczych, organizacyjnych, gospodarczych. Pierwsze organizacje turystyczne powstały w różnych krajach omal w tym samym czasie: w 1857 r. - Angielski Klub Alpinistyczny; w 1861 r. - w Norwegii organizacja pod nazwą "Poznaj Swój Kraj", w 1862 r. - Austriackie Towarzystwo Alpejskie; w 1863 r. Włoski Klub Alpinistyczny i Szwajcarski Klub Alpejski; w 1869 r. - Niemieckie Towarzystwo Alpinistyczne; w 1873 r. - Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie; w 1874 r. - Francuski Klub Alpejski i Węgierskie Towarzystwo Karpackie; w 1885 r. - Szwedzki Touring Klub; w 1890 r. - Francuski Touring Klub; w 1895 r. - Francuski Klub Automobilowy; w 1906 r. - Polskie Towarzystwo Krajoznawcze.

Organizacje te zajmowały się propagowaniem czynnego uprawiania turystyki, organizowaniem imprez turystycznych dla swych członków oraz fragmentarycznie - usługami turystycznymi. Stowarzyszenia te zaczynają z czasem dominująco wpływać na kształtowanie się kierunków rozwojowych turystyki i krajoznawstwa w swoich krajach. Równolegle powstają pierwsze przedsiębiorstwa i biura podróży zajmujące się organizowaniem usług podróżniczych, obsługą wyjazdów i wycieczek.

Masowy rozwój turystyki w obecnym tego słowa znaczeniu następuje dopiero w wieku XX, a ściś1ej -po II wojnie światowej.

Oprócz doskonalenia się już tradycyjnych środków transportu pasażerskiego, do obsługi ruchu turystycznego wkraczać zaczynają coraz sprawniejsze, wygodniejsze i szybsze środki komunikacji. Zastosowanie samolotu do obsługi podróżniczej rewolucjonizuje obsługę turystyczną, powodując, że odległe, atrakcyjne kraje turystyczne stają się coraz bardziej osiągalne.

Samochód i motocykl, które stają się powszechnym środkiem indywidualnej motoryzacji, decydująco wpływają na zakres i formy ruchu turystycznego.

Doskonalenie się informacji, masowych środków przekazu (prasa, radio, telewizja), pogłębiająca się pokojowa współpraca polityczna i gospodarcza, znoszenie barier celnych, paszportowo-wizowych, dalszy wzrost bilansu wolnego czasu, polityka socjalna wielu państw - oto główne przesłanki korzystnie wpływające na rozwój turystyki.

Turystyka wkracza coraz bardziej w codzienne życie, stając się "fenomenem współczesności". Dzięki temu staje się też przedmiotem zainteresowań organizacji społecznych, związków zawodowych, władz państwowych, czynników gospodarczych. Turystyka wchodzi zatem w orbitę zainteresowań polityki socjalnej i gospodarczej rządów, które dostrzegają w masowym ruchu turystycznym zespół korzyści gospodarczych, społecznych, politycznych i kulturalnych.