TYMBARK - ZABYTKI

Zabytkowy niegdyś ryneczek stracił swój charakter po dwu przebudowach. Pierwsza około 1975-76 roku, ostatnia przeprowadzona w latach 2022-2023.

Fragment rynku przed przebudową
Fragment rynku przed przebudową, lata 60te XX wieku.


W rogu XIX-wieczna figura św. Floriana, tuż obok kościół parafialny z 1824 r. z obrazem w nawie głównej, wzniesiony na miejscu poprzedniego, pamiętającego jeszcze wiek XIV. Wewnątrz zabytkowa chrzcielnica kamienna gotycko-renesansowa z 1541 r. na wieży, dzwon "Urban" z 1536 roku, sygnaturka "Katarzyna" z 1340 r., obraz św. Anny Samotrzec z drugiej poł. XVII w.

Pomnik św. Floriana znajdował się w innym miejscu
Pomnik św. Floriana znajdował się w innym miejscu.


Budynek Urzędu Gminy, budynek ratusza wzniesiony w 1907r. W typie elektrycznej kamienicy z szerokim dziewięcio osiowym frontem, murowany z cegły, tynkowany. Zbudowany na planie prostokąta. Jednopiętrowy częściowo podpiwniczony, zwieńczony dachem dwupasmowym krytym dachówką z użytkowym poddaszem. Wystrój elewacji i historyzujący zaakcentowany charakterystycznym ryzalitem fasady, ujmujący portal wejścia i balkon pietra. Elewacje o ciekawym detalu architektonicznym. Balkon z metalową ażurową balustradą. Budynek zachował oryginalne cechy stylowe z okresu budowy oraz pierwotną kompozycję elewacji frontowej.

Tuż obok kościoła do roku 1992 stała zabytkowa plebania murowana, z początków XIX w.; wewnątrz znajdowały się obrazy: św. Idzi i Wawrzyniec (XVIII w.), Chrystus Ukrzyżowany i Matka Boska Saletyńska (ludowe - XIX w.) oraz zbiór świątków ludowych z XIX w. W roku 1992 zabytkową plebanię zburzono, niszcząc wiele starych książek i innych ciekawych staroci, stare dokumenty i inne wymieszane z gruzem wywożono na funkcjonujące wówczas wysypisko śmieci w Tymbarku lub do "potoku plebańskiego" - wśród gruzu można było znaleźć różne stare dokumenty, znaczki przeważnie z przełomu XIX-XX wieku, bardziej świadomi ludzie tego co się dzieje po prostu przychodzili z plecakami i ładowali co się da i tak trochę historii upłynniło się - brawa dla zarządcy.

Kaplica mszalna, „na górach” p.w. N.M.P.

Kaplica mszalna, „na górach” p.w. N.M.P. Tymbark
Kaplica mszalna, „na górach” p.w. N.M.P. Tymbark


Kaplica z przełomu XVIII i XIX wieku z półokrągłą absydą i wieżyczką na sygnaturkę. Założona przez Sebastiana Kapitana w 1826 r. Murowana z kamienia, otynkowana, kryta blachą. Wewnątrz strop płaski, ołtarz z obrazem M.B. z Dzieciątkiem (XIX w.). Obrazy: Veraicon (XVII-XVIII w.), Matka Boska ze św. Józefem i Marią Magdaleną (ludowy) i Chrystus - pochodzące z. poł. XIX w.

Kaplica mszalna, „na górach” p.w. N.M.P. Tymbark
Kaplica mszalna, „na górach” p.w. N.M.P. Tymbark


W brew nazwie kaplica znajduje się w dolinie Łososiny. W połowie XIX w na mapach austriackiuch zamiennie nazywana Łososinka i Dobrzanka, a obszar ten był na skraju Zamieścia II. Od północy nad kaplicą stoki Zęzowa, na których znajduje się osiedle Góry. Tuż przed kaplicą tory Galicyjskiej Kolei Transwersalnej otwartej w 1884 r.

Mieszkańcy parafii, opiekę nad kaplicą zlecili Sebastianowi Kapitanowi dlatego do dzisiaj starsze pokolenie określa tę kaplicę " u kapitaniki ". W wieżyczce znajdują się tzw. dzwonki loretańskie, które mieszkańcy uruchamiają w czasie nadchodzącej burzy gradowej, wierząc że ich dźwięk rozpędzi chmury niosące zniszczenie. Z głosem sygnaturki tej kapliczki związane jest przysłowie: "Gdy kapitonka dzwoni - to burzę rozgoni".

W ciągu roku odprawianych jest kilka Mszy Św. w dni krzyżowe oraz jesienią w podziękowaniu za jesienne zbiory. Przez cały miesiąc maj odprawiane są “majówki”, a przez miesiąc październik nabożeństwa różańcowe. W nabożeństwach tych liczny udział biorą tutejsi mieszkańcy.

Kaplica Myszkowskich - ostatni grobowiec pozostały po starym cmentarzu otaczającym dawniej kościół.

Cmentarz wojskowy z I Wojny Światowej, obecnie odrestaurowany przy pomocy Austriackiego Czarnego Krzyża.
Położony na stromym zboczu opadającym ku małemu potokowi, powstał jako wydzielona kwatera obok istniejącego cmentarza parafialnego w Tymbarku.
Pierwotny układ mogił i założenie przestrzenne zostały już zupełnie zatarte. Zachował się wysoki krzyż drewniany - zapewne element centralny cmentarza - o wspaniałej koronkowej rzeźbie, z falistą dwustronną glorią. Na skrzyżowaniu ramion stylizowany krzyż maltański z wieńcem. Na podstawie zachowanych części krzyży odtworzono jeden z trzech typów krzyży, jakie wieńczyły mogiły. Krzyże te umieszczono na mogiłach, które odtworzono w układzie regularnych rzędów rozmieszczonych w dwóch kwaterach tarasowo, opadających od centralnego krzyża ku potokowi z połączeniem tarasów schodami.

Cmentarz parafilany (z XIX w.) z ciekawymi rzeźbami i nagrobkami. Na cmentarzu kwatery partyzantów oraz grób działacza spółdzielczego i społecznego, twórcy tymbarskiej owocarni - Józefa Marka (1900-1958).

Stary dwór - przykład XVII wiecznej zabudowy folwarcznej.

Nowy dwór.

Młyn w Podłopieniu z lat 30-tych XIX wieku (nieczynny), obecnie znajduje się pod opieką pana Stanisława Puchały który przejął opiekę po Janie Puchała.

Młyn w Podłopieniu
Młyn w Podłopieniu


Spichlerz z XVII w., piętrowy o budowie zrębowej z dachem siodłowym i gankiem - obecnie znajduje się w nowosądeckim skansenie.

Na szosie Limanowa - Tymbark - Mszana Dolna tuż za skrzyżowaniem dróg prowadzącym do rynku, po lewej jadąc w stronę Mszany Dolnej, pomnik rozstrzelanych tu we wrześniu 1939 r. mieszkańców Tymbarku i okolic.

2022. 2024.
wstecz   dalej