HISTORIA TYMBARKU - CZĘŚĆ 2

Zapewne i w okolice Tymbarku lud ten przyszedł wcześniej niż wskazują zachowane dotychczas dokumenty, a osadnictwo musiało być dostatecznie liczne skoro w Jodłowej Górze zakłada król Kazimierz Wielki w 1349r. parafię i eryguje kościół parafialny. Do pewnych wniosków pod tym względem upoważnia nas również sama lokacja Tymbarku jako miasta w 1352r. Wiemy bowiem, że miast nie lokowało się na odludziu, ale jako pewne ośrodki rzemieślniczo-handlowe, zaopatrujące ludność okolicznych wsi, a więc znajdujące się w okolicy zamieszkałej. Miasta spełniały nadto rolę stacji noclegowo-popasowych przy szlakach komunikacyjnych. Skoro Więc w roku 1352 król Kazimierz Wielki nadaje Jodłowej Górze (obecnemu Tymbarkowi) prawa miejskie, włączając w obręb miasta sto łanów frankońskich, czyli około 2752 hektarów, to świadczy nie tylko o hojności monarchy, ale i o wielkich nadziejach, poważnej roli ekonomicznej i kulturalnej, jaką miało to miasto odegrać w stosunku do okolicznych wsi. Przypomnieć tu trzeba, że miast w pobliżu nie było. Nowy Sącz, Stary Sącz, Nowy Targ, Myślenice, Dobczyce, Bochnia, Wiśnicz, Jordanów i Lanckorona - to najbliższe ówczesne miasta. Wsią był w tedy znacznie przecież starszy Szczyrzyc i wsią pozostał do końca, mimo że był formalną i faktyczną stolicą wielkiego bo 76 parafii obejmującego, powiatu. Wprawdzie król Władysław Jagiełło w 1434r. nadał Szczyrzycowi prawa miejskie, lecz w rzeczywistości miasta tam nie założono. Limanowa natomiast powstała w 200 lat po założeniu Tymbarku jako miasta królewskiego. Te drobne wzmianki historyczne o najbliższej okolicy orientują nas w stanie osadnictwa na tych terenach i pozwalają wnioskować o dużym znaczeniu w ówczesnych czasach powstałego tu w 1352r. miasta - Tymbark.

Na kilka lat później przypada lokacja Dobrej (1361r.) i Jurkowa (również 1361r.). Natomiast Słopnice, których część jako tzw. Słopnice Królewskie należała do starostwa królewskiego w Tymbarku, powstały wcześniej, skoro pierwszy kościół zbudowano tam w 1337r. Wcześniej lokowana była również Kamienica (1297r.), ale tamtejsze osadnictwo stanowiło osobną gałąź osadnictwa naddunajskiego i prowadziło w góry doliną rzeki Kamienicy, lewobrzeżnego dopływu Dunajca, podobnie jak i Łososiny.

Tymbark stał się miastem w 1352 lecz lokacja miasta Tymbarku, nazwanego w dokumencie Jodłową Górą, została podpisana przez Kazimierza Wielkiego w kancelarii królewskiej w ówczesnej stolicy Polski Krakowie, na Wawelu w czwartą niedzielę po Świętym Piotrze i Pawle Roku Pańskiego 1353, a dokładnie 22-go lipca tegoż roku.

A oto sentencja dokumentu lokacyjnego w tłumaczeniu z języka łacińskiego, w którym w tych czasach redagowano pisma urzędowe i akty prawne:

Z tego ważnego dla nowo założonego miasta dokumentu poznajemy jego uposażenie i uprawnienia, jak również i obowiązki wójta i poddanych. Fakt, że zasadźca miasta i pierwszy jego wójt Kunad, był prawdopodobnie pochodzenia niemieckiego, pozwala przypuszczać, że oprócz ludności miejscowego, polskiego pochodzenia sprowadził zapewne i pewną część osadników pochodzenia niemieckiego. Kunad jako wójt pochodzenia niemieckiego nazywał Górę Jodłową po niemiecku - Tannenberg tak nazywali miasto jego pobratymcy.

Od tej chwili zaczęło się tworzenie dzisiejszej nazwy. Po przyjeździe Niemców do Jodłowej Góry liczba ich była większa od ludności Polskiej, więc nazwa nowoutworzonego miasta została dosłownie przetłumaczona na Niemiecki i uzyskano nazwę miast Tannenberg (die Tanne - jodła, der Berg - góra) i tak się nazywał przez dłuższy czas. Jednak po pewnym czasie z powody dużej odległości od granicy niemieckiej niemieccy osadnicy nie mieli kontaktu ze swą ojczyzną. Co doprowadziło do tego, że po dłuższym czasie przebywania na polskiej ziemi ulegli spolszczeniu i zżyciu się z miejscową ludnością, a wraz z nimi rozpoczął się proces spolszczania nazwy miasta - Tannenberg. Tak więc powstała dzisiejsza nazwa Tymbark. Oto etapy polonizacji nazwy Tannenberg: Tannenberg - Tannynberg - Tanemberg - Tanberg - Thannenberg - Tamberg - Timberg - Thimbarg - Thimbark - Timbark - Tymbark.

Zastanawiające jest jedynie to, jak późniejsi starostowie królewscy potrafili uszczuplać stopniowo uposażenie gruntowe miasta, jak z jego terytoriów tworzyli przedmieścia, celem zwiększenia swoich wpływów i dochodów oraz powiększali kosztem miasta posiadłości dworskie i folwarczne. Po 230 latach z nadania królewskiego mieszkańcom pozostało zaledwie 6 łanów frankońskich i do tego obciążonych pańszczyzną na sposób wiejski.

Miejscowości Jasna Podłopień, Zanieście oraz Zawadka, która w źródłach określona była jako wieś królewska. Liber Beneficiorum Długosza wymienia dwie pierwsze miejscowości jako przynależne do parafii Tymbark i nazywa je przedmieściami Tymbarku. Powstały więc obok Tymbarku i ich początek ginie w zapomnieniu. Gdy jednak w drugiej połowie XVI w. osadnictwo zorganizowane dotarło doliną Łososiny do Dobrej i Jurkowa, nie pomylimy się zbytnio, jeśli na ten czas przyjmiemy również osadnictwo Jasnej Podłopienia, Zamieścia i Zawadki.

Miejscowości te wraz ze Słopnicami Królewskimi i Tymbarkiem stanowiły odrębną dzierżawę królewską jako tzw. starostwo królewskie, którego ośrodkiem był Tymbark.. Jednaki też spotkał je los i wspólnych miały panów do upadku Państwa Polskiego, a konkretnie do pierwszego rozbioru Polski w 1772r.