LIMANOWA

Limanowa jest miastem powiatowym położonym w Beskidzie Wyspowym, w woj. małopolskim na wysokości ok. 400m.n.p.m. Jest miastem pięknie położonym w wąskiej kotlince górskiej, otoczonym ze wszystkich stron szczytami Beskidu Wyspowego. Od północy zamknięta jest Pasmem Łososińskim ze szczytami Jaworza (921m) i Sałasza (909m) oraz Łysej Góry (785m). Od południa miasto zamykają wzgórza: Jabłonieckie i Lipowskie.

Centrum miasta położone jest na wys. ok. 400 m n.p.m. i zajmuje rozszerzenie tej kotlinki, powstałe w miejscu, gdzie trzy górskie potoki: Jabłoniecki, Mordarski i Starowiejski łączą się w rzekę Sowlinę. Nad zabudową tej części miasta od strony pn.-wsch. góruje lesisty szczyt Łysej Góry (785 m), którego pd., nasłonecznione stoki wykorzystywane są pod zabudowę mieszkaniową i letniskową.

Od centrum zabudowa wciska się w wąską dolinę rzeki Sowlinki, płynącej w kierunku pn.-zach:, dochodząc do rozleglejszej już doliny rzeki Łososiny - prawobrzeżnego dopływu Dunajca. Miasto zajmuje tutaj teren dawnych - samodzielnych wsi - Sowlin i Łososińy Górnej, przyłączonych do Limanowej po II wojnie światowej. Łososina Górna jest dla Limanowej "dzielnicą" przemysłową - tu zlokalizowano bowiem najważniejsze w mieście zakłady przemysłowe oraz bazy transportowe przedsiębiorstw budowlanych i urządzenia komunalne (wodociągi, oczyszczalnia ścieków).

Łączność kolejową z całą Polską zapewnia miastu przebiegająca przez nie linia kolejowa Chabówka - Nowy Sącz. Krzyżują się tu także ważne dla komunikacji samochodowej drogi: Skomielna - Rabka - Nowy Sącz i Bochnia - Limanowa - Kamienica. Od miasta odchodzi również cały system dróg lokalnych, z których najważniejszymi są: Limanowa - Ujanowice - Łososina Dolna -(połączenie z drogami prowadzącymi z Nowego Sącza do Brzeska i Tarnowa), Limanowa - Męcina - Nowy Sącz, Limanowa - Raszówki - Naszacowice (połączenie z szosą z Nowego Sącza do Krościenka i Szczawnicy), Limanowa - Rybie Nowe - Jodłownik. Dobrze rozbudowana sieć linii autobusowych PKS zapewnia Limanowej bezpośrednie połączenie z Krakowem, Katowicami; Rybnikiem, - Bielskiem-Białą, Zakopanem, Nowym Sączem, Rzeszowem, Przemyślem i Tarnowem oraz z wszystkimi miejscowościami w regionie.

Limanowa - jedno z najładniejszych miast południowej Małopolski, malowniczo położone we wschodniej części Beskidu Wyspowego, stanowi zresztą „stolicę” tej grupy górskiej. Leży w głębokiej kotlince, u zbiegu potoków Starowiejskiego, Mordarki i Jabłońca, u stóp wzniesień Pasma Łososińskiego. Przebiegała tędy Galicyjska Kolej Transwersalna i stary „cesarski gościniec” - obecnie droga krajowa nr 28. Nad miastem kulminuje Miejska Góra (716 m) z charakterystycznym, wysokim krzyżem na szczycie, spod którego roztacza się rozległy widok na okolicę.

Limanowa jest siedzibą rozległego powiatu, obejmującego 10 gmin i 2 miasta, ważnym węzłem komunikacyjnym i lokalnym centrum przemysłowo usługowym, liczy 15.160 mieszkańców. Wśród znanych osób, związanych z Limanową warto wymienić Józefa Becka, ministra spraw zagranicznych II Rzeczpospolitej, M. Borzemskiego, jednego z pierwszych polskich olimpijczyków, artystów M. Brożka i W. Gawrona, czy też księdza Józefa Jońca, kapelana II Korpusu WP we Włoszech. Urodził się tu również Zygmunt Berling, dowódca dywizji kościuszkowskiej walczącej pod Lenino, po wojnie długoletni, honorowy przewodniczący Towarzystwa Miłośników Ziemi Limanowskiej. Pochodził stąd także Janek Krasicki, przywódca komunistycznej organizacji młodzieżowej Związek Walki Młodych.

W okolicach Limanowej znaleziono liczne ozdoby, broń i monety rzymskie, co świadczy o częstych kontaktach handlowych dawnych mieszkańców tych ziem z południem Europy. Interesującym znaleziskiem był miecz brązowy, dziś znajdujący się w Muzeum Historii Naturalnej we Wiedniu. Z kolei podczas budowy drogi z Limanowej do Laskowej znaleziono srebrne monety cesarza Trajana, które limanowski proboszcz Kazimierz Łazarski kazał wprawić w stopkę kielicha mszalnego.

Placówki i imprezy kulturalne:
• Muzeum Regionalne Ziemi Limanowskiej (ekspozycja poświęcona kulturze materialnej mieszkańców Limanowej i okolic). Można tu zobaczyć m.in. ręcznie malowane skrzynie, stroje ludowe, stare dokumenty i fotografie.
• Limanowski Dom Kultury - organizuje przeglądy zespołów folklorystycznych, posiady regionalne (słynna „Limanowska Słaza”, której twórcą był Jerzy Obrzut)) i imprezy miejskie.
• Prywatne Muzeum Łowieckie rodziny Mamaków prezentuje trofea zwierzęce, rzeźby i malarstwo. Po ekspozycji oprowadza (po uprzednim zgłoszeniu) p. Janina Mamak. Muzeum znajduje się przy ul. Piłsudskiego 39, tel. 18 337 11 90
• Galeria Twórczości w Bibliotece Publicznej, na ul. M.B. Bolesnej organizuje co miesiąc wystawy malarskie, rzeźbiarskie i fotograficzne popularyzujące prace artystów Ziemi Limanowskiej. Dyrektorka Biblioteki, p. Halina Matras chętnie oprowadza turystów po ekspozycji.
• Przy bazylice limanowskiej od 1991 r. działa chór chłopięcy pod batutą p. Haliny Dyczek. Chór zdobywał liczne trofea na krajowych i międzynarodowych konkursach, odwiedzając między innymi Francję i Kanadę.
• Obok bazyliki znajduje się Muzeum Parafialne, stanowiące filię Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie, prezentujące ciekawe zbiory o tematyce sakralnej (malarstwo, rzeźba, numizmatyka, filatelistyka). tel.18/ 337-22-64.
• W mieście wychodzą lokalne czasopisma: „Gazeta Limanowska”, „Echo Limanowskie”, „Almanach Limanowski”.
• Folklor miejscowy prezentuje zespół „Limanowianie”, zespół „Pisarzowianie” oraz zespół „Spod Kicek” z Mordarki. Można je zobaczyć np. podczas imprezy folklorystycznej „Limanowa miłym gościom”.
• Wydział Kultury, Promocji, Turystyki i Sportu Urzędu Gminy organizuje co roku Przegląd Dorobku Kulturalnego Kół Gospodyń Wiejskich, Dożynki, Przegląd Zespołów Kolędniczych, Konkurs Palm Wielkanocnych, Przegląd Kulturalny Gminy Limanowa.