Łopień na starych mapach.


1779–1783
Skala oryginalna 1:28 800. Karte des Königreiches Galizien Und Lodomerien, 1779 bis 1782.
Sekcja 34
Mapa józefińska zwana mapą Miega, Mapa Królestwa Galicji i Lodomerii 1779-1782
Mapa Królestwa Galicji i Lodomerii sporządzona w latach 1779–1783 przedstawia Polskę tuż po pierwszym rozbiorze, jest to więc krajobraz staropolski, jeszcze przed przeobrażeniem go pod rządami obcego mocarstwa. Takich całościowych map staropolski po prostu nie ma, mapa ta posiada więc dużą wartość dla badań historycznych.

Mapę tą wyróżnia duża skala co przekłada się na ogromną ilość informacji jaką przekazuje. Jest to jedno z najwybitniejszych kartograficznych osiągnięć schyłku XVIII w. Na tle ówczesnych opracowań kartograficznych ziem Rzeczypospolitej jest niezrównanym osiągnięciem z uwagi na sposób pomiarów terenowych, dużą precyzję oraz ogromny zasób przekazywanej treści.

Poniżej powiększenie Łopienia
Mapa józefińska zwana mapą Miega, Mapa Królestwa Galicji i Lodomerii 1779-1782, powiększenie Łopienia


Proszę zwrócić uwagę na szczegółowość wykraczającą poza standardy w tamtej epoce, w końcu to skala 1:28 800.
Mapa józefińska zwana mapą Miega, Mapa Królestwa Galicji i Lodomerii 1779-1782, powiększenie Łopienia
Mapa józefińska w polskiej historiografii nazywana jest mapą Miega, od nazwiska kierującego pracami. Określana jest też mianem pierwszej mapy wojskowej. Przez długi czas była tajna ze względu na znaczenie militarne (mapa wojskowa), z tego względu nie została nigdy wydana i do dziś pozostaje w rękopisie. Mapie towarzyszą opisy stanowiące komentarz do poszczególnych map. Istnienie opisów ujawniono w 1864 roku, same zaś mapy eksponowano na wystawie światowej w Wiedniu w 1873 roku.

Mapa Galicji jest znana od 1919 kiedy odkrył ją w zbiorach wiedeńskich prof. Ludomir Sawicki. Na mapę natrafił on pracując jako członek rządowej Komisji Likwidacyjnej która miała określić polskie roszczenia co do dóbr kulturalnych i naukowych po byłej monarchii austro-węgierskiej.


1797
Skala oryginalna 1:180 000. Mapa, “Karte eines Theils von Neu oder West Gallizien 1797”.
Arkusz XI; Wieliczka, Bochnia, Nowy Sącz.
Karte eines Theils von Neu oder West Gallizien 1797



1806
Mapa z atlasu do dzieła Stanisława Staszica, "O Ziemiorodztwie Karpatow, i innych gor i rownin Polski." z 1815 r.
O Ziemiorodztwie Karpatow, i innych gor i rownin Polski



1861-1869
Skala oryginalna 1:28 800. Originalaufnahme des Königreichs Galizien und Bukowina.
Mapa franciszkańska, Mapa Królestwa Galicji i Bukowiny 1861-1869, Łopień
Mapa topograficzna Królestwa Galicji i Bukowiny z lat 1861-1869. W 1806 r. rozpoczęto, trwające do 1869 r. prace nad drugą mapą wojskową zwaną franciszkańską od cesarza Franciszka I. Dla Galicji mapy zostały opracowane około 1867 roku. Mapa znacznie dokładniejsza od swojej poprzedniczki z lat 1779-83. Przedstawiono dokładnie przebieg dróg i ścieżek, ukształtowanie terenu, obszary zalesione i zabudowane. Czytelne jest położenie polan, mokradeł. Podano wysokości w sążniach wiedeńskich (1 sążeń = 1,8966 m), a także oznaczono punkty triangulacyjne.

Poniżej powiększenie Łopienia
Mapa franciszkańska, Mapa Królestwa Galicji i Bukowiny 1861-1869, Łopień


Proszę zwrócić uwagę na szczegółowość, jest o wiele lepiej niż w pierwszej mapie wojskowej.
Mapa franciszkańska, Mapa Królestwa Galicji i Bukowiny 1861-1869, Łopień



1879
Mapa Gór i Rzek Galicyi i Bukowiny. Skala oryginalna Ca 1:2 000 000. Rozmiar oryginału: litogr. kolorowa; 20,5x29 cm, ark. 26,5x35 cm. wydawca: Nakł. Edw. Hölzla, [1879] (w Wiedniu / Zakład geogr. Edw. Hölzla).
Mapa samoistna. Atlas szkolny N° 36. Mapa zamieszczona również w atlasie geograficznym dla szkół średnich i wydziałowych B. Kozenna, spolszczył Eugeniusz Janota, poprawił i uzupełnił Bronisław Gustawicz - W Wiedniu, 1879.
Mapa Gór i Rzek Galicyi i Bukowiny
Tak w XIX wieku wyglądały mapy w podręcznikach i w książkach geograficznych. Teren Beskidu Wyspowego nie był wówczas nazwany, zresztą jak i inne części beskidów. Nasz Beskid Wyspowy, a raczej ten rejon w szerokich i nieokreślonych granicach określano mianem Bieskidu , Beskidu, Beskidu Zachodniego, rejonu Sandeckiego.
Niektórzy rozbijali ten rejon na mniejsze części jak Świstunia Filip w roku 1876: Dział między Skawą i Rabą (w skład którego wchodzi Luboń Wielki, Strzebel, Zębalowa), Dział między Rabą, Dunajcem, Popradem, doliną Szczawnicą, Nowotarską i drogą prowadzącą ze Spytkowic do Orawy (w obrębie którego wyróżnia: Grzbiet Mogielnicy; dział, przeciągający się wzdłuż prawego brzegu Raby, podzielony na dwa ramiona (Śniżnica, Lubogoszcz,); między Łososiną i Słomką są dwa pasma o kierunku południowo – wschodnim (Kamionna).
Mimo tej niedokładności wyraźnie widać Łopień na południe od charakterystycznego łuku jaki tworzy rzeka Łososina w Jurkowie.

Dla lepszego poglądu, XIX wiecznego nazewnictwa geograficznego szerszy obszar tej mapy:
Mapa Gór i Rzek Galicyi i Bukowiny
Nie występują tutaj śmiałe formy skalne, krajobraz nie jest tak malowniczy i groźny jak w górach wysokich lub wapiennych, więc obecny Beskid Wyspowy był jedynie odwiedzany przy okazji podróży do Tatr i Pienin. Nie był celem samym w sobie.

Mapy dla celów wojskowych były dokładniejsze, dla porównania austro-węgierska mapa wojskowa, “Specialkarte”, z tego samego roku, jest daleko bardziej dokładna. Jednak również nazwy określającej obecny Beskid Wyspowy tutaj nie znajdziemy. Generalnie nie ma na niej nazw geograficznych.
Na interesującym nasz arkuszu specialkarte (Rabka-Tymbark) nie ma np. nazwy Gorce, czy Grupa Niedźwiedza mimo że nazwy te były już wymieniane w XIX wiecznej literaturze geograficznej. Turbacz nazwany jest Niedźwica (w 1912 roku poprawiono na Niedźwiedź), a las tuż pod szczytem na południu Kluczki. Turbacz był zwany również Kluczki.


1879
Skala oryginalna 1:75 000. Austro-węgierska mapa, “Specialkarte”.
Arkusz ZONE 7 COL XXII RABKA und TYMBARK.
1879 Arkusz ZONE 7 COL XXII RABKA und TYMBARK
Ciekawostka: Na powyższym fragmencie mapy znajdują się 24 symbole młynów wodnych, w tej rozdzielczości słabo widoczne.

1879 Arkusz ZONE 7 COL XXII RABKA und TYMBARK
Na tej mapie dobrze widać, że szczyt Łopienia jest wyższy niż punkt pomiarowy uważany przez geografów za wysokość Łopienia.


1895
Skala oryginalna 1:75 000. Atlas Geologiczny Galicyi, zeszyt piąty, opracowany przez Dr. Władysława Szajnochę.
Karta Rabka i Tymbark (Pas 6, kol. III).
Karta Rabka i Tymbark (Pas 6, kol. III)
Jest to pierwsza profesjonalna, seryjna edycja mapy geologicznej Polski. Powstała w wyniku ponad dwudziestopięcioletniej pracy grona polskich geologów, mimo trudności stawianych przez władze centralne w Wiedniu oraz władze krajowe. Prace trwały od 1884 roku, do 1914, czyli do wybuchu I Wojny Światowej. Ukazało się 25 zeszytów z 99 arkuszami map w skali 1: 75 000. Autorami atlasu byli przede wszystkim geolodzy polscy, z wyjątkiem profesora V. Uhliga. Wykonawcy poszczególnych arkuszy atlasu: A. Alth, F. Bieniasz, E. Dunikowski,W.Friedberg, J. Grzybowski, A. M. i J.L.M. Łomniccy, P. Miączyński, W. Szajnocha, W. Teisseyre, T. Wiśniowski, K. Wójcik, V. Uhlig, S. Zaręczny i R. Zuber.


1906
Skala oryginalna 1:200 000. Austro-węgierska mapa, “Generalkarte von Mitteleuropa”.
Wydawana od 1889 roku (wydano 266 arkuszy). Po upadku monarchii Austro-Węgierskiej była powielana (z niewielkimi modyfikacjami) w Polsce, przyjęta i rozwijana w Czechosłowacji, w czasie II wojny światowej powielana i w dalszym ciągu rozwijana przez III Rzeszę.
Arkusz 38-50 Krakau.
1906 Generalkarte von Mitteleuropa



1912
Skala oryginalna 1:75 000. Austro-węgierska mapa, “Specialkarte”.
Arkusz ZONE 7 COL XXII RABKA und TYMBARK.
1912 Arkusz ZONE 7 COL XXII RABKA und TYMBARK



1914
Skala oryginalna 1:200 000. Austro-węgierska mapa, “Generalkarte von Mitteleuropa”.
Arkusz 38-50 Krakau.
1906 Generalkarte von Mitteleuropa



1930
Skala oryginalna 1:300 000. Niemiecka mapa, kontynuacja „Übersichtskarte von Mittleuropa”.
Arkusz Q50 Sillein.
1930
- Młyn.


1930
Skala oryginalna 1:200 000. Mapa, “Generalkarte von Mitteleuropa”.
Arkusz 38-50 Krakau.
1930 Generalkarte von Mitteleuropa



1931
Skala oryginalna 1:25 000. Polska mapa Wojskowego Instytutu Geograficznego.
Arkusz P50-S30-C TYMBARK.
1931 WIG

1931 WIG
Co do wysokości szczytów w Beskidzie Wyspowym.
Ta stara polska mapa udowadnia brak rzetelności geografów i autorów przewodników.


1934
Skala oryginalna 1:300 000. Polska mapa operacyjna W.I.G..
Arkusz 84 CIESZYN.
1934 WIG



1934
Skala oryginalna 1:100 000. Dzieło sztuki światowej kartografii, polska mapa taktyczna W.I.G..
Arkusz P50 S30 RABKA.
1934 WIG
Ciekawostką jest nieistniejący dzisiaj szlak niebieski z Dobrej.


1936
Skala oryginalna 1:100 000. Mapa niemiecka Karte des Deutschen Reiches, tzw. „Generalstabskarte”. Czyli niemieckie kopie polskiej mapy taktycznej WIG.
Arkusz Grossblatt Nr. 411 Neumarkt (Nowy Targ).
1936 Mapa niemiecka Karte des Deutschen Reiches, tzw. „Generalstabskarte”. Czyli niemieckie kopie polskiej mapy taktycznej WIG.
Młyn wodny


1940
Skala oryginalna 1:300 000. Niemiecka mapa, Übersichtskarte von Mittleuropa.
Arkusz Q50 Sillein.



1944
Skala oryginalna 1:50 000. Rosyjska mapa, Sztab Generalny Armii Czerwonej.
Arkusz M-34-77-G (LIMANOVA).
1944 Rosyjska mapa, Sztab Generalny Armii Czerwonej



1944
Skala oryginalna 1:100 000. Aliancka mapa, Army Map Service.
Arkusz U-14 NOWY TARG.
1944 Aliancka mapa, Army Map Service.



1944
Skala oryginalna 1:250 000. Aliancka mapa, Central Europe GSGS (Geographical Section General Staff).
Arkusz Q50 CIESZYN.
1944 Aliancka mapa, Central Europe GSGS (Geographical Section General Staff)



1947
Skala oryginalna 1:500 000. Polska mapa, powojenna WIG.
Arkusz 11 Kraków.
1947 Polska mapa, powojenna WIG
Jako ciekawostkę podajemy, że arkusz Olsztyn z 1947 roku i Przemyśl z 1947 roku (wydanie normalne) pochodzą z samolotu wojskowego, którym we wczesnych latach 50. XX wieku dokonano ucieczki na wyspę Bornholm. Mapy przekazane zostały brytyjskim służbom kartograficznym (same arkusze jednak nie zawierają żadnych „okolicznościowych” informacji).

1959
Skala oryginalna 1:25 000. Sztab Generalny Wojska Polskiego.
Arkusz M-34-77-D-C (TYMBARK).
1959 Arkusz M-34-77-D-C (TYMBARK)
Układ polan zbliżony jest do stanu obecnego.

A. Kapturkiewicz 2012, 2014, 2018
Ze zbiorów własnych oraz dzięki uprzejmości Archiwum Map Wojskowego Instytutu Geograficznego
wstecz   dalej