Kostrza

Kostrza (720 m) - wybitna kulminacja na północ od Tymbarku, wyróżniająca się swoją charakterystyczną, „wyspową” sylwetką. Okazale prezentuje się zwłaszcza od strony północnej, dominując w okolicznym pogórzańskim krajobrazie. Jest porośnięta wspaniałym lasem bukowym, w którym rósł niegdyś 180-letni pomnik przyrody „Buk Pan” o obwodzie 5,5 m (jego potężny pień można jeszcze zobaczyć przy zielonym szlaku). Na stokach północnych znajduje się również stanowisko unikalnej paproci języcznik zwyczajny (phyllitis scolopendrium), tam też powstał w 2001 r. rezerwat przyrody o pow. 38,56 ha. Oprócz wspomnianej paproci występuje tu licznie śnieżyczka przebiśnieg, lilia złotogłów i goryczka trojeściowa. U podnóża góry, przy zielonym szlaku ze wsi Kostrza, znajduje się miejsce odpoczynku dla turystów (wiata, ławki, ujęcie wody źródlanej, tzw. „Zimna Woda”) oraz tablica informacyjna rezerwatu. Z tego miejsca stokami Kostrzy wiedzie przyrodnicza ścieżka edukacyjna. Lasy kostrzańskie mają status Specjalnego Obszaru Ochrony Siedlisk w ramach sieci Natura 2000.

Na zachodnich zboczach Kostrzy, nieco powyżej szerokiej stokówki wiodącej do przysiółka Bednarki znajduje się stawek nazywany przez miejscowych „Okrąglicą”. Powstał on na miejscu rozległej młaki, pogłębionej nieco po odwiertach związanych z poszukiwaniem ropy naftowej w latach 60-tych XX w. Z kolei na wschodnich zboczach góry koniecznie trzeba odwiedzić uroczysko Styr. Jest to niezwykle stroma nisza osuwiskowa z bogactwem form osuwiskowych i wychodniami skalnymi, porośnięta dorodnym bukowym starodrzewem. Od Styru wybiega malowniczy płaj prowadzący północnymi stokami Kostrzy. Na południe od szczytu można odnaleźć rozległe, częściowo zarośnięte rumowisko piaskowców o nazwie Koryciska.

Etymologię nazwy góry podano przy opisie wsi Kostrza. Część badaczy próbuje ją wywieść od łacińskiego słowa „castrum” co sugerowałoby istnienie tutaj przed wiekami jakiegoś grodu obronnego.

Z Kostrzą związane są liczne podania i legendy. Jedna z nich mówi, że niegdyś znajdowało się tutaj grodzisko, które zapadło się wraz z częścią góry. Faktycznie, na stromym, wschodnim zboczu znajduje się kotłowate zagłębienie najeżone kamieniami, ale jest to raczej wynik działalności sił natury. Szczyt nazywany jest przez miejscowych „Piwniczyskiem”, szukano tu niegdyś śladów prehistorycznej budowli obronnej. Sondażowe badania archeologiczne wykonane przez prof. Żakiego z Krakowa, nie przyniosły jednak ciekawszych znalezisk i potwierdzenia tej teorii. Lasy kostrzańskie są prawdziwym rajem dla myśliwych, a tutejsze polowania należą do najsłynniejszych w okolicy. O Kostrzy u progu XX w. śpiewano: „Kostrzo, nasza Kostrzo! Nasza polska Góro! Ty naszych Romerów najpiękniejsza córo!”

Gacek Dariusz
Materiały do druku 2011.


KOSTRZA (720m) - wybitna kulminacja na północ od Tymbarku, wyróżniająca się swoją charakterystyczną, "wyspową" sylwetką. Jest najwyższą kulminacją niewysokich stosunkowo wzniesień, położonych na północnych obrzeżach Beskidu Wyspowego, zwanych niekiedy "miniaturą Beskidu Wyspowego".

Okazale prezentuje się zwłaszcza od strony północnej, bowiem dominuje w okolicznym, pogórzańskim krajobrazie. Jest porośnięta wspaniałym lasem bukowym, w którym znajduje się pomnik przyrody potężny buk zwany "Pan Buk", "Panem" o obwodzie pnia 5,5 m, oraz jodła "Parasol". Na stokach północnych znajduje się również stanowisko unikalnej paproci języcznika zwyczajnego, tam też projektuje się utworzenie nowego rezerwatu przyrody o powierzchni ok. 40 ha. Do roku 2003 było to jedyne znane stanowisko paproci języcznik zwyczajny w Beskidzie Wyspowym (Podczas akcji dnia 2003 11 23 grotołazi z Stowarzyszenia Speleoklub Beskidzki odkryli duże stanowisko języcznika zwyczajnego na Lubogoszczy). Rosną tutaj też piękne jawory (tzw. jaworzyna katpacka).

Osuwisko na północnych zboczach Kostrzy wzmiankuje już Jan Długosz w XV wieku.

Pierwsze zapisane przez autora zdobycie stromego zbocza zwanego Styr na północnych stokach Kostrzy 4 kwietnia 1998 r.

Adam 2003
wstecz   dalej