Grodzisko

Grodzisko (617,81 m n.p.m.) - jeden z dwu najdalej na północ wysuniętych wzniesień (na tej samej wysokości znajduje się Rogozowa nad Rajbrotem) i bardziej charakterystycznych szczytów Beskidu Wyspowego. Charakterystyczna sylwetka dobrze rozpoznawalna dla osób jadących z północy w Beskid Wyspowy jak i dla obserwatorów znajdujących się wewnątrz Beskidu Wyspowego. Grodzisko wraz z Ciecieniem i Księżą Górą tworzą oryginalne jak na Beskid Wyspowy pasmo o przebiegu południkowym. Cieki wypływające ze stoków Grodziska zasilają Krzyworzekę na zachodzie i Stradomkę na wschodzie. Partie szczytowe całkowicie zalesione, panoramy można podziwiać z grzbietowych pól uprawnych na południu.

Na szczycie znajdują się jeszcze czytelne ślady dużego grodziska, o owalnym kształcie. Założenie składało się z grodu głównego (120x80 m) i podgrodzia (122x55 m), całość zajmuje ponad 1,5 ha. Mury były konstrukcji ziemno – kamiennej szalowanej drewnem, u swojej podstawy w najszerszym miejscu miały 10 metrów, najwyższa wysokość około 5 metrów. Według archeologów obwałowania grodziska pochodzą z XII w. Wał podgrodzia zbudowano później, o czym świadczy inna technika budowy, suchy mur na zaprawie wapiennej. Nie jest jasne czy podgrodzie pochodzi jeszcze z XII wieku czy już z XIII w. Gród ma wczesnośredniowieczny rodowód, jednak osadnictwo istniało w tym miejscu wcześniej. W trakcie wykopalisk odkryto naczynia kultury łużyckiej, okres halsztacki (VII-V w. przed Chr.) , oraz ceramikę z okresu lateńskiego, (osadnictwo celtyckie, II-I w. przed Chr.).

W trakcie badań natrafiono na resztki zwęglonych ścian co sugeruje że gród został spalony, zresztą na resztkach wałów można zobaczyć czerwony piaskowiec, taki kolor mają kamienie wyjęte z ogniska. Gród spalony w drugiej połowie XIII w. podczas najazdu Tatarów na Polskę, prawdopodobnie w 1287 r. Później już nie odbudowany.

Wewnątrz ruin znajduje się symboliczny grób partyzantów AK z czasów II wojny światowej. Partyzanci mieli tutaj swój schron, jego ślad to wyrwa w stoku wału po stronie południowo - zachodniej. W 1944 r. pochowano tutaj poległych w walce partyzantów. Po wojnie zwłoki ekshumowano i złożono przypuszczalnie na cmentarzu w Wiśniowej.

Po 1945 r. fragmenty wałów grodziska były podobno dewastowane przez okoliczną ludność (z kamienia budowano podmurówki domów) oraz przechodzących turystów. Na początku XXI w dochodziły sygnały, że szczyt grodziska upodobali sobie sataniści z okolic Krakowa, którzy przychodzą tu niekiedy odprawiać swoje "obrzędy" i pić tanie wina. Być może to nie stricte sataniści tylko członkowie sekt czczących rzekome bóstwa pierwszych Słowian, z którymi to miejsce nie ma nic wspólnego z powodu średniowiecznego rodowodu. W wyedukowanym wydawało by się społeczeństwie spustoszenie sieje coraz większy wtórny analfabetyzm intelektualny.

Ciekawostką jest że Ciecień i Grodzisko leżą w obrębie płaszczowiny śląskiej i podśląskiej, a nie jak zdecydowana większość Beskidu Wyspowego w obrębie płaszczowiny Magurskiej.

Dodatkową ciekawostką jest przebieg grzbietu, na którym znajdują się oba szczyty, ma on przebieg południkowy, a nie jak pozostałe grzbiety Beskidu Wyspowego, równoleżnikowy.

Kolejną ciekawostką są skały budujące pasmo. Podczas gdy Beskid Wyspowy w większości budują eocenowe wyspy zbudowane z piaskowców cienkoławicowych z mułowcami i iłowcami na eocenowo-oligocenowym „morzu” zbudowanym z łupków margli iłowców i mułowców. Pasmo Ciecień-Grodzisko jest rozcięte południkowo na część zachodnią i wschodnią.

Część zachodnia to stratygraficznie: kreda dolna , litologicznie: Iłowce, mułowce lokalnie z czertami, piaskowce, zlepieńce i margle.

Część wschodnia to stratygraficznie: kreda górna, litologicznie: Piaskowce, iłowce, margle i zlepieńce.

Biorąc pod uwagę kryterium geologiczne Grodzisko nie leży w Beskidzie Wyspowym. Jednak jego obecność w tej grupie górskiej ma mocne uzasadnienie historyczne i geograficzne.