Pierwsi członkowie Podhalańskiej Spółdzielni Owocarsko-Warzywniczej

Pierwsi członkowie Podhalańskiej Spółdzielni Owocarsko-Warzywniczej


Druga strona Rejestru Członków Podhalańskiej Spółdzielni Owocarskiej w Tymbarku z roku 1940
Druga strona Rejestru Członków Podhalańskiej Spółdzielni Owocarskiej w Tymbarku z roku 1940

Prace nad powołaniem Spółdzielni zostały zapoczątkowane w roku 1934. Józef Marek próby przechowywania owoców przeprowadzał w pomieszczeniach piwnicznych Spółdzielni Mleczarskiej w Tymbarku, udostępnionych mu za darmo. „Nie bez znaczenia na wyniki tych pierwszych prób, była działalność prywatnych handlarzy – spekulantów, którzy byli w stanie regulować cenę na owoc. To wszystko jednak Marka nie zrażało a wprost przeciwnie, dopingowało go do przyspieszenia założenia Spółdzielni.”

Pierwsze założycielskie walne zebranie Spółdzielni Owocarsko-Warzywniczej odbyło się 4 listopada 1935 roku. Tak jak dzisiaj polityka stoi na przeszkodzie szeroko pojętego rozwoju, tak i wówczas z powodów politycznych starano się uniemożliwić powstanie Spółdzielni. „Władze powiatowe zagroziły nawet wydaleniem Józefa Marka z powiatu”. Aby uspokoić sytuację założyciele Spółdzielni postanowili uznać pierwsze zebranie założycielskie za próbne zwołując kolejne na dzień 26 kwietnia 1936 roku.

Jednak twórcy „Owocarni” uważali zawsze datę tego pierwszego zebrania za datę powstania Spółdzielni. Możemy o tym przeczytać chociażby w sprawozdaniu Podhalańska Spółdzielnia Owocarsko-Warzywnicza im. Józefa Marka w Limanowej 1935-1975, Tymbark 4.XI.1935-Limanowa 4.X.1975, napisanym przez Józefa Kulpę, Antoniego Janika. „Z powyższego wynika, że dzień 4 .XI.1935 r. uznać należy za datę faktycznych narodzin Spółdzielni. Narodziny prawne tej spółdzielni, poprzez jej zarejestrowanie w Sądzie nastąpiły dopiero w 1937 r. „

Dzięki wpływowym kolekcjonerom dzieł sztuki, chcącym zachować anonimowość, miałem możliwość przeglądać zachowany Rejestr Członków Podhalańskiej Spółdzielni Owocarskiej w Tymbarku pochodzący z 8 lipca 1940 roku. Księga ta została zaciągnięta sznurem i zapieczętowana 17 sierpnia 1939 roku przez Związek Spółdzielni Rolniczych i Zarobkowo-Gospodarczych Rzeczypospolitej Polskiej.

Interesująca jest rubryka: „udziały zadeklarowane” a w nim kolumna: „data zadeklarowania”. Faktyczne daty zadeklarowania uzupełniono ołówkiem po śmierci Aleksandra Romera, czyli po 24 lipca 1941 roku. Można tak wnioskować po dopisku „Zmarł”, który wykonano tymże ołówkiem w rubryce odnoszącej się do Romera. Być może daty uzupełnione są z pierwszej księgi, lub ukrytej kopii przed okupantem.

Z notatek możemy się dowiedzieć, iż część osób zadeklarowała swoje udziały jeszcze przed zebraniem założycielskim. W 1935 roku było to osiemnaście osób, więc można je poniżej wymienić. Z notatek tych wynika, że pierwszym udziałowcem był Franciszek Bubula, który wcześniej analizował sposób pracy i opłacalność powołania Spółdzielni Mleczarskiej w Tymbarku.

Owocarnia 2015 Owocarnia 1942.
Dąb widoczny na pierwszym planie rósł w miejscu obecnego chodnika obok obecnego budynku nieczynnego browaru. Na lewo widać zabudowania; mieściły się one na terenie byłego browaru, był to dom kolejowy gdzie mieszkał zawiadowca. Drzewo zasłania częściowo budynek biurowy, wtedy ze skromniejszym dachem. Kolejny budynek posiada lukarny zlikwidowane przy odnowie dachu w 2014 r. Na budynku tym znajduje się komin nieistniejącej kotłowni.
Na zdjęciu archiwalnym w silnym powiększeniu przed budynkiem biurowym widać automobil poniżej budynku stoi koń, na pierwszym planie obok dębu furmanka.
Zdjęcie stanu obecnego wykonane jest z drogi, dawniej droga znajdowała się wyżej, biegła równolegle do torów poprzez teren nieczynnego dzisiaj browaru.



N° bieżący rejestru

Członek

Zatrud-

nienie

Miejsce zamieszkania

Data zade-klarowania

2

Zofia Turska

właścicielka posiadłości

Tymbark

3.11.935

6

Franczyk Józef

rolnik

Zbludza

3.11.35

9

Wierzycki Józef

rolnik

Roztoka

12.6.1935

18

Bubula Franciszek

rolnik

Piekiełko

1935.6.9

23

Macko Jan

rolnik

Tymbark

1935

27

Śliwa Kazimierz

rolnik

Krasne Lasocice

1935

71

Pajor Jan

rolnik

Jodłownik

1935

72

Prökl Marian

Właściciel sadu

Tymbark

3.11.935

75

Inż. Marek Józef

rolnik

Kisielówka

5.11.935

85

Pachowicz Antoni

rolnik

Zawadka 8

3.11.1935

93

Lach Wojciech

rolnik

Wilkowisko 14

3.9.1935

100

Kuziel Józef

rolnik

Kamienica

3.11.935

101

Świnka Jan

rolnik

Kamienica nr 359

3.11.935

104

Kuziel Józef

rolnik

Szczawa 69 Kamienica

3.11.935

114

Szwabe Jadwiga

rolnik

Kisielówka

3.11.935

115

Wąchała Józef

rolnik

Zasadne

3.11.935

116

Franczyk Stanisław

rolnik

Zalesie nr 56

3.11.935

183

Kuziel Jan

rolnik

Nr 140 Kamienica

3.11.935



Adam Kapturkiewicz,
"Pierwsi członkowie Podhalańskiej Spółdzielni Owocarsko-Warzywniczej",
Echo Limanowskie, nr 252-253 Wrzesień-Październik 2015
wstecz   dalej