BUDOWA GEOLOGICZNA - wstęp

Beskid Wyspowy leży w łańcuchu górskim zwanym Karpaty, a dokładniej w Karpatach zewnętrznych o czym przeczytamy nieco dalej.

Na początku lektury budowy geologicznej Karpat zewnętrznych zapoznajmy się z tekstem który najczęściej można spotkać w różnego rodzaju przewodnikach:

W krainie Beskidu Wyspowego przeważają izolowane i pooddzielane dolinami wzniesienia, tworzące swojego rodzaju "wyspy" o przeciętnej wysokości 900-1000m. n.p.m.

Uderzające jest, że płaskie wierzchowiny szczytów Beskidu Wyspowego przebiegają prawie na jednakowej wysokości, tworzą one jakby jedną równinę pochyloną na północ; tworzyły więc niegdyś wspólny poziom, rozcięty z czasem potokami. Forma wysp zachowała się dzięki pokryciu szczytów przez czapy twardego piaskowca magurskiego. Natomiast w podstawowym materiale, z którego zbudowany jest Beskid Wyspowy, tj. fliszu karpackiego, a więc łupków, piaskowców, zlepieńców, iłów, margli.

Do tego należy dodać, że Karpaty są kolebką światowego przemysłu naftowego. Co prawda tereny ropo i gazonośne leżą w wschodniej części Karpat lecz należy o tym wspomnieć przy okazji poznania budowy geologicznej Karpat Zewnętrznych. W pobliżu Tymbarku szyby gazowe zostały uruchomione w Zamieściu i Słopnicach. Jednak rejon Karpat zachodnich wydaje się być terenem perspektywicznym pod względem poszukiwania węglowodorów. Ślady węglowodorów zlokalizowano w pasie między Słopnicami a Zawoją oraz w strefie Klęczany-Limanowa-Słopnice, gdzie odwiercono kilka odwiertów. Karpaty zachodnie są jednak mało rozpoznane pod tym względem.

Ropa naftowa w różnych postaciach znana była na Ziemiach polskich jeszcze dawniej. W Małopolsce olej skalny znano już w XIII w., a jak to wynika z pamiętników w XVI w., był on stosowany do celów leczniczych, a także jako smar do wozów. W 1810 r. został wydany pierwszy urzędowy dokument o ropie naftowej w postaci Dekretu Dworskiej Pałaty do Sądu Górniczego w Drohobyczu uznając ropę naftową za minerał zastrzeżony. W 1816 r. Józef Hecker przerabiał już na małą skalę ropę naftową w Truskawcu, głównie uzyskując z niej smary. Jak wynika z rocznika 1836 r. ,,Pamiętnika Farmaceutycznego" wydawanego w Krakowie w okresie istnienia Rzeczypospolitej Krakowskiej (1815-1846), w roku tym we Lwowie dwaj farmaceuci J. Schöpt i G. Mülling zastosowali gaz ziemny otrzymany z ropy naftowej do oświetlenia apteki.

Okres lat 1853-1917 początek zorganizowanego przemysłu naftowego w Polsce datuje się od 1852r., kiedy to Ignacy Łukasiewicz przeprowadził pierwszą destylację ropy naftowej otrzymując z niej naftę, którą następnie w 1853 r. zastosował jako paliwo do skonstruowanej przez siebie lampy naftowej.

Osiągnięcie I. Łukasiewicza polegające na przeprowadzeniu destylacji ropy, a następnie skonstruowaniu przez niego pierwszej lampy naftowej i zastosowanie jej 31 lipca w 1853 r. do oświetlenia sali operacyjnej w lwowskim szpitalu, stała się bodźcem do rozwoju przemysłu naftowego nie tylko w Polsce, ale na całym świecie. W Rosji i Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej prace nad destylacją ropy naftowej zostały zakończone o kilka lat później.

Pierwsze prace w poszukiwaniu ropy naftowej z inicjatywy I. Łukasiewicza prowadzone były w formie studni kopanych w rejonach, gdzie na powierzchni ropa naftowa wydobywała się w formie wycieków w skałach, a także wypływów na wodzie. Zbierano także ropę z powierzchni wody z potoków, stawów i w studniach. Nieznane były jeszcze w tym czasie wystarczające naukowe podstawy związku ropy ze skałami i strukturami Występowanie ropy tylko w Karpatach już wtedy nasuwało pogląd o przypuszczalnym związku ropy z obszarami fałdowymi. Pogląd ten później przerodził się w tzw. antyklinalną teorię występowania ropy naftowej, która odegrała zasadniczą rolę w pracach poszukiwawczych.